Việc vui chơi của bé ở giai đoạn này tập trung chủ yếu vào sự phát triển kỹ năng vận động tinh và thô của bé. Bé có thể bò tốt và rất thích được chơi đùa cùng cha mẹ. Bé bắt đầu tập những bước đi đầu tiên. Ban đầu, bé còn khá vụng về và thường bám chặt lấy bàn tay bạn, sau khi quen dần, bé sẽ đi vững hơn.
Bé phát triển kỹ năng vận động tinh bằng việc khám phá đồ vật bằng nhiều cách khác nhau (nắm bắt, lắc, bóp, ném và chuyền từ tay này sang tay khác). Mặc dù bé có thể nắm và đập hai vật bằng hai tay nhưng bé chưa thể phối hợp chúng với nhau. Bé bắt đầu nắm đồ vật bằng hai ngón tay (ngón trỏ và ngón cái) và nhặt đồ vật lên. Bé sẽ khám phá đồ vật dưới mọi góc cạnh, bao gồm cả việc cho vào miệng ngậm (cho nên, đồ chơi phải được giặt hoặc rửa sạch).
Ảnh minh hoạ
Hầu hết các bé bắt đầu chơi với đồ vật có mối quan hệ với nhau, ví dụ như bỏ đồ chơi vào một hộp rỗng, sau đó bỏ ra lại và bỏ vào tiếp, quá trình đó cứ lặp đi lặp lại. Đây là những hành động thường hay xuất hiện ở bé. Kỹ năng ghi nhớ cơ bản và khả năng nhận thức về sự tồn tại của đồ vật phát triển hơn (khi đồ chơi được giấu đi hoặc biến mất khỏi tầm nhìn của bé, bé biết rằng chúng vẫn tồn tại và đang ở một nơi nào đó).
Sau đây là một số đồ chơi phù hợp cho bé trong giai đoạn từ 8 đến 11 tháng tuổi đã được Picnictoy tổng hợp từ nhiều tài liệu khác nhau:
Đồ chơi khám phá sơ khai
Để rèn luyện sự dẻo dai của cơ đùi và giúp bé đi vững vàng hơn, cha mẹ hãy đặt món đồ chơi mà bé yêu thích lên một chiếc ghế (để cách xa hơn so với tầm tay của bé), rồi khuyến khích bé đến lấy. Nhận được sự khích lệ của người lớn, bé sẽ rướn người và đòi đi lấy đồ chơi. Lúc này, cha mẹ hãy giúp bé bước đi để giành lấy “chiến lợi phẩm” của mình. Đồ chơi giúp bé chuyển động như đồ chơi kéo – đẩy sẽ rất phù hợp với bé.
Đồ chơi có tác dụng kích thích các giác quan có sức hấp dẫn đối với bé bởi vì bé bắt đầu hiểu mối quan hệ nguyên nhân – kết quả đơn giản. Đồ chơi nên thiết kế với màu sắc sặc sỡ (đặc biệt là màu vàng, đỏ), có độ tương phản cao, có hình ảnh của đồ vật quen thuộc.
Đồ chơi xây dựng
Đồ chơi xây dựng không chỉ mang ý nghĩa là công việc xây nên tòa tháp từ những viên gạch mà nó còn bao gồm rất nhiều loại đồ chơi xây dựng đa dạng khác.
Bé phải học cách làm theo các hướng dẫn, khả năng tập trung và sử dụng những kỹ năng vận động tinh, đôi khi còn đòi hỏi cả tinh thần làm việc nhóm để có thể tạo ra những công trình, đồ vật bé yêu thích. Ngoài ra, trò chơi xây dựng còn giúp bé tìm hiểu về những loại chất liệu, màu sắc, kích thước và trọng lượng khác nhau cũng như học thêm từ ngữ để có thể diễn đạt ý tưởng của mình.
Đồ chơi xây dựng có thể là những viên gạch bằng nhựa hoặc gỗ giúp bé đặt viên gạch này kế lên viên gạch kia, làm nên những tòa tháp như trong trí tưởng tượng của bé. Nếu bạn thấy bé cảm thấy phân vân và không biết chơi như thế nào, bạn có thể làm mẫu để bé quan sát và học hỏi theo.
Đồ chơi hướng nghiệp
Đồ chơi hướng nghiệp như bộ đồ nấu ăn, bác sĩ, phi công. Bé có thể chưa hiểu được ý nghĩa sâu xa của nhóm đồ chơi này. Tuy nhiên đây sẽ là tiền đề rất tốt để khuyến khích sự sáng tạo và trí tưởng tượng của bé.
Đồ chơi nghệ thuật, giải trí
Đồ chơi nghệ thuật, giải trí bao gồm những đồ chơi giúp bé tạo ra những tác phẩm nghệ thuật bằng trí tưởng tượng và óc sáng tạo của mình.
Giấy là một ví dụ của bộ đồ chơi nghệ thuật. Lúc đầu bé có thể sử dụng chưa đúng mục đích của đồ chơi. Bé chỉ biết vò nát hoặc vẽ nghệch ngoạc lên giấy. Khi kỹ năng cầm nắm của bé đã thành thục hơn, bé sẽ biết cầm bút chì hoặc cây cọ để bắt đầu những nét vẽ thẳng thướm hơn.
Đồ chơi nghệ thuật cũng bao gồm các loại nhạc cụ và đồ chơi phát ra âm nhạc. Khi chơi các loại nhạc cụ này, bé học được ý niệm về mối liên quan nguyên nhân - kết quả, cũng như cải thiện được kỹ năng phối hợp tay và mắt của mình.
Bên cạnh đó, các đồ chơi nhạc cụ còn là công cụ hữu ích trong việc hỗ trợ sự phát triển và đặt nền móng của ngôn ngữ. Tập cho bé làm quen với âm thanh bằng các đồ chơi phát ra tiếng như lục lạc hoặc thú bông xinh xắn có gắn nhạc bên trong. Bé sẽ lắng nghe một cách thích thú.
Đồ chơi giáo dục và trí tuệ
Đây là nhóm đồ chơi đặc biệt có lợi cho việc phát triển trí tuệ của bé. Nhóm đồ chơi này bao gồm sách, bộ đồ chơi khoa học và trò chơi nhấn nút - đoán. Do đồ chơi này đòi hỏi khả năng nhận thức và kỹ năng vận động tinh nhất định cho nên lúc đầu bé có thể cần sự hỗ trợ của bạn để bé không cảm thấy chán nản nếu đồ chơi quá khó khi sử dụng.
Sách là một trong những đồ chơi tiêu biểu và phù hợp nhất cho bé trong giai đoạn này. Có hai cách để bé thưởng thức đồ chơi thú vị này. Bạn có thể là người đọc cho bé nghe những câu chuyện ngụ ngôn và cổ tích. Điều này vừa giúp bé tăng cường khả năng tập trung, sự hiểu biết và vừa giúp cho mối quan hệ giữa bạn và bé càng gắn bó hơn. Bé cũng có thể là người sử dụng chính những quyển sách của mình. Bằng cách sờ và cảm nhận từng trang sách sẽ khiến bé thích thú và có khả năng vận dụng đôi tay khéo léo hơn. Đây sẽ chính là những giây phút mà bé và cả bạn nữa có thể giải lao sau những giờ hoạt động thể chất bận rộn.
Đồ chơi xếp hình
Với nhóm đồ chơi này, bé sẽ học được ý nghĩa của sự luân phiên, biết cách chờ đợi, quan sát mọi người. Đối với bé trong độ tuổi này, bạn nên lựa những bộ đồ xếp hình có từ 2 đến 4 mảnh ghép để không quá khó khăn đối với bé. Cũng giống như đồ chơi trí tuệ, nếu bạn thấy bé tỏ ra phân vân trong việc chơi đồ chơi, bạn có thể làm trước một lần cho bé xem, sau đó hãy để bé tự xếp. Nếu bé vẫn cần phải nhìn thêm hình mẫu, bạn có thể treo hình mẫu ngay phía trên hoặc đặt gần sát chỗ bé ngồi để bé nhìn và xếp theo.
Đồ chơi khi tắm
Đồ chơi dành cho bé lúc tắm bao gồm bất kỳ đồ vật nào, miễn là chúng không thấm nước và có thể nổi lên trên mặt nước. Đó có thể là chú vịt cao su, ly nước, bộ bình tích có vòi nước, xâu chìa khóa nhựa v.v. Cần nên nhớ là trong khi bé tắm, bạn phải tuyệt đối ở bên cạnh bé, không được bỏ bé một mình bằng bất cứ lý do gì vì khả năng chết đuối của bé lúc này vẫn còn rất cao.
Ngoài ra còn có các đồ chơi khác cho bé ở độ tuổi này như đồ chơi xếp chồng lên nhau/ các viên gạch; vòng xếp thành chồng trên cột, quả bóng với kích thước lớn, khối xây lớn bằng nhựa; xe đẩy hình thú; bảng trò chơi chữ cái; những cái chén và khối hình vuông xếp lồng vào hoặc chồng lên nhau nhiều màu sắc; đồ chơi lên dây cót phát nhạc; khối gỗ nhỏ; banh mềm; trống; gậy đồ chơi và thú nhồi bông; con rối tay; búp bê; đồ chơi xếp lồng vào nhau; hạt nhựa lớn.
Picnictoy lược dịch và tổng hợp
Nguồn:
- Smith, T. P. (ed.) (2002), Age determination guidelines: Relating children’s ages to toy characteristic and play behavior, Consumer Product Safety Commission, United States
- National Association of Toys and Leisure Libraries (2008), Good toy guide, London, [Online], Available: http://www.toyshopuk.co.uk/charities/natll.php [11 Apr 2013]
- Good Toy Guide, Toys for babies, [Online], Available: http://www.goodtoyguide.com [15 Mar 2013]
- The value of play, British Toy & Hobby Association, [Online], Available: http://www.btha.co.uk [14 Mar 2013]
- National Association for the Education of Young Children, Good toys for young children by age and stage, [Online], Available: http://www.naeyc.org/toys [14 Mar 2013]