Đồ chơi được phân loại căn cứ theo nghiên cứu của nhóm tác giả Smith, T. P. với tựa đề “Hướng dẫn xác định độ tuổi của đồ chơi: Liên hệ tuổi của trẻ em với đặc tính của đồ chơi và phương thức chơi”, thực hiện theo yêu cầu của Ủy ban An toàn Sản phẩm Tiêu dùng (CPSC, Mỹ).
Trẻ rất thích trò chơi thể thao, vận động bởi vì chúng mang tính xã hội cao và thường được tổ chức ngoài trời. Trẻ nhỏ bắt đầu tỏ ra thích thú với đồ chơi mang tính vận động khi được 12 tháng tuổi, ví dụ như đồ chơi ngồi cưỡi. Khi trẻ bước vào giai đoạn mẫu giáo và tiểu học, trẻ sẽ tỏ ra thích thú hơn với những hoạt động có tổ chức như môn thể dục thể thao. Cha mẹ nên thường xuyên khuyến khích trẻ tham gia và cùng tham gia với trẻ.
Đồ chơi ngồi cưỡi
Đồ chơi ngồi cưỡi là đồ chơi cho phép trẻ tự đẩy bằng sức của mình hoặc sử dụng động cơ xăng, điện. Đồ chơi ngồi cưỡi rất phổ biến đối với trẻ vì chúng giúp trẻ phát triển kỹ năng cân bằng, phát triển thể chất và sự phối hợp tay-mắt. Đồ chơi này chỉ dành cho trẻ đã có thể bước đi vững chắc. Chủng loại này bao gồm đồ chơi ngồi cưỡi, đồ chơi có động cơ, xe đạp, ván trượt, xe đẩy chân, xe ba bánh v.v.
Có rất nhiều yếu tố quyết định đến độ tuổi sử dụng đồ chơi này. Yếu tố thứ nhất là sự cân bằng. Tùy thuộc vào loại xe mà trẻ cần sự cân bằng ít hay nhiều. Đồ chơi có bánh xe lớn và nhiều bánh xe sẽ làm cho việc cân bằng xe dễ dàng hơn.
Yếu tố thứ hai là tốc độ quay của bánh xe. Bánh xe dễ chuyển động sẽ quay nhanh hơn, tốc độ càng cao thì độ khó càng nhiều.
Yếu tố cuối cùng là cách thức đẩy. Nếu trẻ tự đẩy bằng sức của mình thì tốc độ sẽ chậm hơn xe được điều khiển bằng bàn đạp hoặc chân ga. Xe có động cơ sẽ được điều chỉnh với nhiều tốc độ khác nhau, tốc độ càng cao thì càng đòi hỏi kỹ năng nhiều.
Lưu ý: Đồ chơi này chỉ dành cho trẻ đã có thể bước đi vững chắc. Khi chơi đồ chơi này, trẻ cần được trang bị những thiết bị bảo vệ phù hợp như mũ bảo hiểm.
Đồ chơi vận động
Điều nổi bật của chủng loại đồ chơi này là chúng giúp trẻ phát triển khả năng nhận thức về không gian. Khi trẻ di chuyển trong những không gian khác nhau thì bộ não của trẻ cũng dần dần thiết lập nên khái niệm về không gian. Chính vì thế, cha mẹ nên tạo điều kiện cho trẻ có những trải nghiệm vui chơi ở các địa hình khác nhau (trong nhà, ngoài trời, đồi núi hay bằng phẳng v.v.)
Một đặc điểm khác nữa là đồ chơi vận động không giống với các đồ chơi thể thao ở chỗ chúng không mang tính thi đấu mà mang tính thư giãn hơn. Chúng bao gồm những mảng chính sau: các thiết bị dành cho sân chơi, dụng cụ thể thao mùa đông, thiết bị chuyển động hoặc dụng cụ trò chơi mang tính thư giãn như chơi bóng trên bãi biển, chơi bi, ném móng ngựa, ném dĩa và ván lướt.
Các loại đồ chơi vận động thích hợp cho cả người lớn và trẻ em cho nên cả hai có thể cùng dành thời gian chơi với nhau. Mỗi một loại đồ chơi vận động cần có những kỹ năng và sự nhận thức nhất định. Cho nên, trừ xích đu và những đồ chơi mềm ra, tất cả các loại đồ chơi này chỉ phù hợp cho bé từ 2 tuổi trở lên. Đối với bé nhỏ hơn, cha mẹ nên tham khảo mục Nhóm đồ chơi khám phá sơ khai – Đồ chơi thao tác bằng tay. Yếu tố an toàn cũng cần được cân nhắc kỹ lưỡng khi trẻ chơi đồ chơi này. Vì ngoài sân trẻ ít bị giám sát hơn trong nhà nên sân chơi cũng là nơi hoạt động chung để học những bài học có tính xã hội. Ngoài sân, trẻ học cách chia sẻ và thay phiên nhau, bày trò để chơi chung. Khi xung đột nảy sinh, chúng học cách thương lượng và giải quyết.
Đồ chơi thể thao
Trẻ ở độ tuổi từ 6 đến 12 tuổi thích chơi game và các trò chơi thể thao có nguyên tắc, chiến lược. Thể thao có ích cho sự vận động và có tác dụng giúp trẻ kết hợp yếu tố chiến lược và kỹ năng vận động với nhau. Chúng cũng tạo ra nhiều cơ hội để trẻ biểu hiện và kiểm tra khả năng của trẻ khi phải đối đầu với đối thủ trong trò chơi. Chủng loại này bao gồm những dụng cụ dành cho những môn thể thao truyền thống như đá banh, bóng chuyền, bóng rổ, cầu lông, golf, hockey, bóng đá và các loại bóng sân lưới khác.
Những môn thể thao thường đòi hỏi các dụng cụ đặc biệt, không gian để chơi và kỹ năng vận động cụ thể như đánh vợt hoặc khả năng di chuyển mà không va vào người khác.
Lưu ý: Đồ chơi thể thao không phù hợp cho bé dưới 2 tuổi. Các loại banh cho trò chơi khám phá được sử dụng kèm với đồ chơi này cũng được xếp vào Nhóm đồ chơi khám phá sơ khai – Đồ chơi thao tác bằng tay.
Picnictoy lược dịch
Nguồn:
- Smith, T. P. (ed.) (2002), Age determination guidelines: Relating children’s ages to toy characteristic and play behavior, Consumer Product Safety Commission, United States
- National Association of Toys and Leisure Libraries (2008), Good toy guide, London, [Online], Available: http://www.toyshopuk.co.uk/charities/natll.php [11 Apr 2013]